Służebność gruntowa z mocy prawa zanegowana przez Skład 7 Sędziów SN
Sąd Najwyższy podjął kilka minut temu uchwałę w Składzie Siedmiu Sędziów:
Uzyskanie na własność przez przedsiębiorstwo państwowe urządzeń przesyłowych, posadowionych na nieruchomościach należących wówczas do Skarbu Państwa, na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych nie spowodowało uzyskania przez to przedsiębiorstwo z mocy prawa – jako prawa związanego z własnością urządzeń – służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu obciążającego te nieruchomości.
W zakresie pytania nr 2 SN odmówił podjęcia uchwały.
Sąd Najwyższy w krótkim uzasadnieniu wskazał, iż konstrukcja służebności gruntowej z mocy prawa nie miała oparcia w przepisach prawa, tylko w zbyt daleko idącej i arbitralnej wykładni przepisów nie przewidzianej przez Ustawodawcę.
Podkreślił, iż zakwestionowana konstrukcja ma skutek wywłaszczeniowy, zatem musiałby mieć wyraźną podstawę prawną – polskie prawo zaś nie przewiduje możliwości powstania służebności z mocy prawa, za wyjątkiem zasiedzenia. Budzi ponadto wątpliwości w zakresie zamkniętego katalogu ograniczonych praw rzeczowych i sposobu ich nabywania.
To orzeczenie kończy trwający od dwóch lat chaos orzeczniczy i oznacza powrót do ugruntowanej konstrukcji nabycia służebności gruntowej na potrzeby urządzeń przesyłowych przez zasiedzenie – ocenianej odrębnie dla każdego przypadku.
Znakomita wiadomość! Tzn. jak dla kogo 🙂 Ale myślę, że dla spójności prawa i – że tak powiem – poczucia praworządności lepiej się stało, że ta dziwaczna konstrukcja upadła.
Szkoda tylko, że zabrakło odpowiedzi na drugie pytanie, bo w tym zakresie też jest bardzo duża rozbieżność w orzecznictwie poszczególnych sądów i pewnie prędzej czy później ten problem znowu wróci do SN.
Bardzo ciekawe i ważne orzeczenie Sądu Najwyższego. Jestem ciekawy w jakiej relacji pozostaje ono z orzeczeniem SN w sprawie III CZP 101/16? Skoro bowiem aktualnie SN stwierdza, że uwłaszczenie na majątku sieciowym nie prowadziło do nabycia z mocy prawa jakiegoś prawa do nieruchomości, na której znajduje sie majątek sieciowy, to trudno zgodzić się z poglądem wyrażonym w sprawie III CZP 101/16, że prawo użytkowania wieczystego takiego gruntu nabywane było z istniejącymi obciążeniami.
W jakiej sytuacji uchwała ta ma jakiekolwiek znaczenie?
Co to oznacza?
Dotyczy tylko i wyłącznie gruntów państwowych.
…oraz gruntów prywatnych które w momencie posadowienia urządzeń były państwowe.
Oczywiście.
Panie Piotrze, czy ponizsze jest zgodne z prawda?:
Pytanie: Czy dopuszczalne jest zasiedzenie służebności na nieruchomości będącej własnością skarbu państwa lub samorządu terytorialnego? Np. czy możliwe jest zasiedzenie przez PSE służebności na nieruchomości Agencji Rozwoju Nieruchomości? Czy dopuszczalne jest doliczenie do okresu posiadania okresu w którym właścicielem nieruchomości obciążonej jest Skarb Państwa.
Odpowiedz: Obecnie niemal powszechnie przyjmuje się, że przed 1 lutego 1989 r. przedsiębiorstwo przesyłowe nie mogło posiadać służebności na gruncie Skarbu Państwa – Przedsiębiorstwo przesyłowe było bowiem składnikiem Skarbu Państwa i nie mogło zasiedzieć nieruchomości Skarbu Państwa – inna interpretacja prowadziłaby do wniosku że dopuszczalne jest posiadanie służebności na własnym gruncie.
Podsumowując, przedsiębiorstwo przesyłowe nie może doliczyć okresu, w którym nieruchomość obciążona stanowi własność skarbu państwa. Możliwość taka istnieje dopiero od 1 lutego 1989 r. – tj. od momentu gdy znikła jednolita własność państwowa. Od tej daty można w tym przypadku liczyć okres zasiedzenia.
Dziekuje i pozdrawiam
Izabela