A tymczasem w terenie…

Od pewnego czasu staram się omawiać nie tylko orzeczenia Sądu Najwyższego, ale także wybrane wyroki i postanowienia sądów powszechnych, pokazując ciekawe problemy prawne, albo tendencje w orzecznictwie, nie zawsze zgodne z linią wypracowaną przez Sąd Najwyższy.

Sądy powszechne przede wszystkim nie są tak liberalne jak SN odnośnie przesłanek zasiedzenia służebności, co odnosi się m.in. do problemu dobrej wiary oraz przesłanki widoczności urządzeń podziemnych.

Dziś chciałbym zwrócić Twoją uwagę na dwa orzeczenia, świeżo opublikowane w bazie Ministerstwa Sprawiedliwości, którą staram się promować, zachęcając Was do poszukiwania w niej argumentów w prowadzonych sprawach (oba znajdziesz w Bazie wiedzy).

Pierwsze wydał Sąd Okręgowy w Płocku w sprawie IV Ca 454/13. Przytaczam je, gdyż dotyka problemu ograniczenia własności mocą decyzji administracyjnej nie wskazującej precyzyjnie nieruchomości, lecz całe miejscowości. Niedługo powinien na ten temat wypowiedzieć się Sąd Najwyższy w sprawie III CZP 87/13 – póki co pokazuję pogląd sądu okręgowego, zgadzając się w pełni z jego uwagami.

Decyzja, oprócz wymagań formalnych co do jej ważności, winna była dokładnie konkretyzować teren, przez który określona lina miała przebiegać [vide wyroki Sądu Najwyższego w sprawach V CKN 1863/00, V CK 679/04, V CK 680/04, oraz uchwała  w sprawie III CZP 80/05 – skrót P.Z.] 

Dokładna analiza przedłożonych przez wnioskodawcę decyzji, zezwoleń czy pism dotyczących opisanej linii napowietrznej nie pozwala na zindywidualizowanie terenu działek, przez które linia miała przebiegać, jak również właścicieli tychże działek. Treść złożonej do akt sprawy decyzji Naczelnika Gminy w G. wymienia wprawdzie miejscowość, w której zlokalizowania jest działka stanowiąca własność uczestniczki postępowania, tj. K., gm. G. (k. 23), nie pozwala jednak na kategoryczne przyjęcie, iż dotyczy ona konkretnie uczestniczki postępowania oraz działki stanowiącej jej własność. Wskazuje jedynie, iż zezwolenie poprzednikowi prawnemu wnioskodawcy na wejście na teren nieruchomości nastąpi według załączonego wykazu, który nie został jednak złożony do akt niniejszej sprawy. W konsekwencji podkreślić wypada, że żadna z załączonych przez wnioskodawcę decyzji nie wskazuje, że linia elektroenergetyczna o napięciu 400 KV relacji P. – G. wybudowana w 1982 r. miała przebiegać przez działkę o nr ew. 7/2 stanowiącą własność M. J.

Drugie z orzeczeń wydał Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie XV C 1160/12. Istota rozstrzygnięcia sprowadza się do dwóch kwestii. Po pierwsze chodzi o złą wiarę posiadacza służebności, który nie legitymuje się decyzją ograniczającą własność, ani zgodą właściciela. Ten problem ostatnio omawiał Sąd Najwyższy wydając rozbieżne orzeczenia (V CSK 440/12 i V CSK 87/13).

Druga kwestia to niemożność zaliczenia okresu posiadania przed 1 lutego 1989 r. Nie chodzi przy tym o niemożność posiadania przez przedsiębiorstwo, ale w ogóle o wyłączenie tego okresu z możliwości zaliczenia na potrzeby zasiedzenia. Ten pogląd sąd okręgowy uzasadnił poprzez odwołanie się do wyroku wydanego przez Sąd Najwyższy w sprawie IV CSK 291/09. Prawdę mówiąc rzadko można w orzecznictwie spotkać taką interpretację orzeczenia IV CSK 291/09, które ma mylącą tezę, jednak w istocie jest korzystne dla przedsiębiorców.

Orzeczenia sądów powszechnych nie mają oczywiście takiego znaczenia jak judykatura Sądu Najwyższego, jednak rozsądne powołanie się na linię orzeczniczą wypracowaną przez różne sądy okręgowe także może być skutecznym sposobem argumentacji, z pewnością zaś łatwiej znaleźć tam poglądy korzystne dla właścicieli nieruchomości.