Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie
Gazociągi posadowione na gruntach o przeznaczeniu rolnym są ciekawym przypadkiem w kontekście treści prawa własności oraz zasad ustalania wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorcę.
Sądy powszechne, w sprawie rozpoznanej przez SN pod sygnaturą II CSK 504/12, uznały, że:
- posadowienie gazociągu na głębokości 2 metrów pod powierzchnią gruntu nie narusza prawa własności nieruchomości rolnej,
- po 3 sierpnia 2008 r. właścicielowi nie przysługuje odrębne roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, albowiem może otrzymać wyłącznie wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu.
Sąd Najwyższy nie zgodził się z tym stanowiskiem i wskazał, że o przestrzennych granicach konkretnego gruntu przesądzają uzasadnione potrzeby jej właściciela, zależne przede wszystkim od rodzaju i przeznaczenia jego nieruchomości.
Społeczno-gospodarcze przeznaczenie (bo o takim jest mowa w art. 143 K.c.) należy rozumieć nie jako sposób, w który dotychczas grunt był wykorzystywany lecz sposób, w jaki właściciel w zgodzie z przepisami prawa, planem miejscowym albo studium oraz własną wolą i potrzebami może z gruntu korzystać.
SN przyjął przeznaczenie pod zabudowę jednorodzinną na podstawie zapisów studium, podkreślił przy tym, iż nawet dla nieruchomości rolnej brak faktycznych utrudnień w wykonywaniu prawa własności, nie niweczy zupełnie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości.
Sąd Najwyższy podkreślił także, że służebność przesyłu służy regulacji tytułu prawnego do urządzeń na przyszłość, a roszczenia za uprzednie korzystanie z nieruchomości podlegają rozliczeniu na zasadach dotychczasowych.
Odnośnie samych zasad określania wysokości wynagrodzenia Sąd wskazał, iż eksploatacja z urządzeń przesyłowych co do zasady nie pozbawia właściciela prawa do korzystania z nieruchomości w całości. Z uwagi na to należy wynagrodzenie skorygować o współczynnik współkorzystania z nieruchomości ustalany dla jej przeznaczenia w poszczególnych okresach gospodarczych.
Poglądy Sądów powszechnych w tej sprawie to jakieś kompletne dziwactwo….od 3 sierpnia 2008 nie przysługuje już roszczenie za bezumowne korzystnie, kto tam orzeka????
Panie Pawle,
czy mogę prosić o więcej informacji na temat Pana stwierdzenia, że roszczenie/wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie przysługuje ?
Przymierzam się do podania do Sądu przedsiębiorstwa przesyłowego za bezumowne korzystanie z gruntu, ale mam obawy żę Sąd może zkwestionować zasadność żądania. Czy w pozwie o zapłatę mogę domagać się w przypadku odrzucenia tego roszczenia rozpatrzenia pozwu z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia się przedsiębiorstwa i czy są jeszcze inne możliwości domagania się zapłaty za korzystanie z cudzej własności przez przedsiebiorstwa przesyłowe.
Z mego punktu widzenia wadliwie sformuowanie pozwu może być przyczyną niepotrzebnych wydatków.
Dlaczego.Po pierwsze, sąd może oddalić pozew wtedy 5% wartości sporu przepadnie. W przypadku podania większej ilości argumentów na bezprawne korzystanie z cudzej własności ograniczamy się do jednej oplaty sądowej. Po drugie, w przypadku wejścia ustawy o korytarzach przesyłowych która zniesie możliwość ubiegania się wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzzystania w przypadku oddalenia pozwu nie tylko stracę wpisowe ale również możliwość dochodzenia wynagrodzenia.
Pozdrwiam Marian
Panie Marianie,
zacznę od korytarzy – nie wiadomo kiedy ani czy wejdzie w życie, nie wiadomo również jak wpłynie na toczące się postępowania.
Odnośnie Pańskiego roszczenia – podstawę prawną należy dobrać do okoliczności sprawy, co do zasady jest to bezumowne posiadanie służebności, zatem przepisy art. 224 i 225 K.c.
Panie Piotrze
Serdecznie dziękuję za podpowiedż
Panie Piotrze,
Mam już ustaloną sądownie służebność przesyłu (chociaż wyrok nie jest prawomocny)
Toczy się też osobna sprawa o odszkodowanie za bezumowane korzystanie z nieruchomości.
Wczoraj sąd zlecił biegłemu wyceny służebności przesyłu od 20o2 r (10 lat przed datą złożenia pozwu) do 2008 (dataw wejscia w życie ustawy o służebności przesyłu).
Bardzo nas to zdziwiło. Myśleliśmy, że zostanie uwzględniony okres do daty złożenia pozwu lub do daty sądownego ustalenia służebności
Jaka jest Pana opinia w tej sprawie?
Pani Ewo,
przede wszystkim sąd związany jest roszczeniem z pozwu – proszę zatem sprawdzić za jaki okres domagaliście się Państwo zapłaty. Co do zasady przysługuje Wam wynagrodzenie za okres do dnia ustanowienia służebności.
Domyślam się poglądu sądu – uważa, że po dniu wejścia w życie służebności przesyłu (nowelizacji Kodeksu cywilnego) nie ma już roszczenia o bezumowne korzystanie. W tym zakresie wypowiadał się już Sad Najwyższy w sprawie II CSK 504/12. Jeżeli tak sąd w Pani sprawie rzeczywiście uważa, to nie ma racji. Może warto wskazać na wyrok, nie będzie niepotrzebnych zarzutów apelacyjnych.
Dziękuję za pomoc.
Panie Piotrze, a może ktoś inny 🙂 jaką szerokość ma droga dojazdowa do linii średniego napięcia i jaka jest podstawa prawna . Z tego co tu wyczytałam to jest to min 2,5 metra, w jednym poście znawca tematu twierdzi ze 3,5 metra, lecz skąd to wynika nic nie pisze 🙂
Nikt nie wie ?
Tez wlasnie nie moge znalezc zadnej podstawy prawnej, to 2,5m wszedzie sie przewija, ale nie widzialem nigdzie podstawy prawnej
A czy sa jakies normy (albo jeszcze lepiej podstawy prawne w postaci rozporzadzen, choc watpie) okreslajace ten współczynnik współkorzystania, bo jak w ogole w tej materii negocjowac, na czym sie opierac, czy w przypadku dzialki budowlanej dla obszaru linii i strefy ochronnej nie powinno to byc 1, a nie mniej, skoro wlasciciel praktycznie w calosci nie powinien z tego terenu korzystac ze wzgledow bezpieczenstwa
Współczynnik współkorzystania dla linii napowietrznych dla nieruchomości budowlanych przyjmuje się w granicach od 0,5 z reguły do 0,7, ale spotkałem również współczynniki 0,8 i 0,9. Współczynnik 1 przyjmuje się dla urządzeń naziemnych (rurociąg, słup energetyczny), dla nadziemnych (linia energetyczna) występuje współkorzystanie, bo prawo do zabudowy to nie jedyny składnik prawa własności.
Witam panie Piotrze
obecnie toczy sie sprawa o bezumowne korzystanie z dzialki z MPGK- mam juz ustanowiona sluzebnosc przesylu. Trafil mi sie kupiec. Pytanie: czy w trakcie sprawy moge sprzedac dzialke i jakie ewentualne moge poniesc skutki. Byla bym wdzieczna gdyby Pan naswietlil mi ten problem- z gory dziekuje i pozdrawiam
Wydaje mi się ,że tak. Proces o wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z terenu dotyczy przeszłości licząc 10 lat od momentu złożenia wniosku do SR wstecz.Pozdrawiam Stanisław
Dziekuje p.Stanislawie – celem uscislenia jeszcze pytanko . Czy bezpieczniej jest podpisanie umowy przedstepnej czy umowy kupna-sprzedazy? Dzialka byla budowlana-13 ar-MPGK weszlo na nia bez mojej zgody. Obecnie cena rynkowa oscyluje w granicach 100 tys (bez rur)-za sluzebnosc otrzymalam 20 tys – moje rzadania obecne to 80 tys. Czy SR moze od rzadanej kwoty odjac za sluzebnosc i obecna wartosc dzialki tj 15 tys ? Zostaje 45 tys …Czy dobrze rozumuje? Jak Pan uwaza ? Zamierzam uparcie trzymac sie tej kwoty i ewentualnie sie odwolywac do wyzszej instancji Byla bym wdzieczna za Pana stanowisko – pozdrawiam
Pani Ireno, wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie ma żadnego związku z rekompensatą za obniżenie wartości nieruchomości. Jak rozumiem, wartość Pani działki bez rury to 100 tys. a z rurą 15 tys. Ta utrata wartości czyli 85 tys. powinna była zostać zrekompensowana w wynagrodzeniu za ustanowieniu służebności – co się jednak jak rozumiem nie stało skoro to wynagrodzenie wyniosło tylko 20 tys. Trudno zgadywać dlaczego tak się stało – może po prostu działka została przez Panią kupiona już z wbudowaną rurą i dlatego sąd uznał, że część odszkodowawcza wynagrodzenia Pani nie przysługuje, a może wniosek został źle sformułowany?
Jakby jednak nie było, wynagrodzenie za bezumowne korzystanie jest wyliczane w zupełnie inny sposób niż to co Pani sugeruje. Raczej mało prawdopodobne by osiągnęło ono zakładaną przez Panią wysokość, nawet tę na poziomie 45 tys.
Pani Ireno,
co do zasady nikt z wypowiadających się w komentarzach, w tym i ja, nie jest w stanie pomóc precyzyjnie odnośnie wartości, do tego niezbędna jest szczegółowa znajomość sprawy. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie określane jest w nieco inny sposób, wychodząc od wartości części nieruchomości i badając możliwy do uzyskania z niej dochód roczny, w konkretnych latach. Następnie modyfikuje się go współczynnikiem współkorzystania z nieruchomości. Trudno odnieść wynagrodzenie za ustanowienie służebności wprost do wynagrodzenia za BK, bo do tego trzeba by dobrze znać podstawy określenia wartości służebności, uwzględnione czynniki, elementy wartości.
Ja bym tak stawiał wielkość roszczenie, pozdrawiam Stanisław
Pani Ireno,
sprzedaż nieruchomości w toku postępowania o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres wcześniejszy nie ma znaczenia dla kwestii legitymacji procesowej, czyli możliwości występowania przez Panią w sprawie jako powódka. Roszczenie pozostaje przy dotychczasowym właścicielu, zatem przy Pani.
Dziekuje Panie Piotrze za tak szybka odpowiedz- czy Pan nie odpoczywa w niedziele? – jest Pan Wielki. Rzadana kwote za BK wyliczyl rzeczoznawca uwzgledniajac wysokosc czynszu dzierzawy w poszczegolnych latach. Poczekam – trudno- co bedzie to bedzie – dobrze ze moge sprzedac dzialke i pozbyc sie problemu. Pani Katarzyno – panie Stanislawie- DZIEKUJE. SZCZEGOLNIE DZIEKUJE PANU PIOTROWI,KTORY POMAGA MI NIE PO RAZ PIERWSZY-Wszystkiego najlepszego
Szanowny Panie Mecenasie, jak aktualnie według Pana ma się ustalona wartość służebności przesyłu (czynsz płatny rocznie) do odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości. W Pana książce z 2013r. podawał Pan ujednolicenie tych dwóch kwot jako alternatywny sposób określania wartości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości (art. 148 książki). Jakie jest Pana aktualne spojrzenie na tę kwestię? Czy w sytuacji gdy mamy już ustalony czynsz roczny w pozwie o odszkodowanie za bezumowne odszkodowanie należy wnioskować o opinię nowego biegłego czy warto spróbować oprzeć się na w sumie aktualnych opiniach biegłych wydanych do sprawy o ustalenie służebności i czekać na ewentualne wnioski przedsiębiorcy?