III CZP 36/13 czyli nihil novi
Sąd Najwyższy w środę wydał uchwałę, w której potwierdził, że właściciel rzeczy może żądać od posiadacza służebności wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.
O powyższym niezwłocznie doniosły serwisy branżowe oraz prawne, opatrując informacje tytułami, które mogą sugerować, że nastąpiła istotna zmiana w zakresie orzecznictwa dotyczącego urządzeń przesyłowych.
Sąd Najwyższy rzeczywiście orzekł o obowiązku zapłaty za korzystanie z nieruchomości, jednak sens uchwały jest inny.
Odnosi się ona do sporu w nauce prawa, czy roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie może być dochodzone samodzielnie, czy wyłącznie razem z żądaniem usunięcia urządzeń, a może nawet należy wykluczyć to roszczenie dla urządzeń przesyłowych, bo teoretycznie powinno łączyć się tylko z żądaniem windykacyjnym, które co do zasady nie dotyczy omawianych przypadków.
Sąd Najwyższy już wcześniej potwierdzał taką możliwość, dla przykładu: w uchwale w sprawie III CZP 29/05 oraz w wyroku w sprawie II CSK 444/09. Przeciwnie orzekł w wyroku w sprawie II CSK 457/06.
Obecnie, w praktyce funkcjonowania sądów powszechnych, nikt nie ma wątpliwości, że te roszczenie mogą być dochodzone samodzielnie, zatem uchwała jedynie potwierdza stan istniejący.
Z drugiej strony dzięki takim uchwałom można powiedzieć, że Sąd Najwyższy wydaje też orzeczenia korzystne dla właścicieli nieruchomości 🙂
Temat znany w książkach poświęconych tematyce przesyłowej np. Gerard Bieniek w monografii z 2008 roku wykluczył możliwość dochodzenia przez właściciela rzeczy od posiadacza służebności wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy na podstawie art. 224 § 2 i art. 225 w zw. z art. 230 oraz art. 352 § 2 k.c.). wskazał przy tym, iż właścicielowi nieruchomości przysługują roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia w stosunku do posiadacza służebności.
Spór zarysowany w doktrynie. Sądy natomiast (według moich doświadczeń) nie mają w zasadzie żadnych wątpliwości i dopuszczają dochodzenia roszczeń uzupełniających zarówno samodzielnie jak i obok roszczenia windykacyjnego, negatoryjnego czy 231 k.c. To kolejny przykład jak niewielki wpływ na praktykę stosowania prawa ma „głos nauki”. Żaden skład sędziowski nie zlekceważy „III CZP”, nawet jeśli jest on przedmiotem gruntownej krytyki autorytetów naukowych;).
Witam Panie Piotrze
Chcę najprościej przerwać bieg zasiedzenia i mam pytanie dotyczące wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, którego wzór znalazłam na Pana stronie. Czy wniosek może dotyczyć służebności przesyłu ? czy we wniosku koniecznie trzeba zawrzeć konkretną kwotę ( co jeśli chciałoby się ją ewentualnie waloryzować za 10 lat? ). Napisał Pan, że wniosek składa się do siedziby spółki. W przypadku Tauronu jest to główna siedziba Tauron Polska SA czy jej spółka Tauron Dystrybucja SA ? ( działka znajduje się w granicach oddziału Tauron dystrybucja SA w Tarnowie ). Rozumiem też, że taki wniosek mogę wysłać pocztą z potwierdzeniem wpłaty 40 zł na konto sądu rejonowego.
Dziękuję
Pani Anno,
wniosek o zawezwanie do próby ugodowej przeciwko Tauron składamy do Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie (I Wydział Cywilny, ul. Przy Rondzie 7, 31-547 Kraków). Przeciwnik to Tauron Dystrybucja SA, decyduje miejsce jego siedziby, czyli Kraków. Jako przeciwnika nie można wpisać oddziału. Przedmiotem wniosku najlepiej jeżeli będzie żądanie usunięcia urządzeń oraz zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, wtedy od razu przerwie Pani bieg przedawnienia tego ostatniego. Wynagrodzenie musi obejmować konkretną kwotę – może ją Pani oznaczyć wedle uznania, nie wpływa to na wysokość opłaty. Wniosek może być wysłany pocztą z dowodem uiszczenia opłaty.
Panie Piotrze, Proszę Państwa
Dalej mi się pisze bo dręczy mnie pytanie czy zamiast indywidualnie walczyć w sądach nie należy zwrócić się do jakiejś osoby ( rzecznika ?) lub instytucji albo może wystapić z pozwem zbiorowym, żeby grupowo zawalczyć o prawa właścicieli? Na pewno nie ogarniam wielu spraw ale wydaje mi się, że sądy powszechnie zasądzają zasiedzenie, które, jak wykazuje czarno na białym Pan Piotr jest w wielu miejscach niezgodne z konstytucją. Ja jestem zrozpaczoną właścicielką działki z linią wysokiego napięcia, którą sama nabyłam więc mam jeszcze mniej praw bo widziały gały co brały. Ale moim zdaniem należy tak zrobić a może TK już się tym zajmuje?
Pozdrawiam
Pani Anno,
Trybunał Konstytucyjny zajmie się takim właśnie pytaniem prawnym, ale jeszcze nie wiadomo kiedy, w każdym razie wpłynęło do niego takowe.
Witam,
może kogoś zainteresuje konferencja,
nazywana z przyczyn od organizatora niezależnych – szkoleniem,
a dotycząca w 90% przesyłu:
http://www.ptrm.pl/aktualnosci/szkolenia/sluzebnosc-przesylu-i-uzytkowanie-wieczyste-praktyka-i-orzecznictwo
Zgodnie z zasadami przyjętymi przez organizatora,
czyli Polskie Towarzystwo Rzeczoznawców Majątkowych:
http://www.ptrm.pl/
formuła konferencji, to przedstawianie przypadków wziętych z życia
i podawanie sposobu rozwiązania problemu
plus otwarta dyskusja o problemie na sali.
Osoby przedstawiające prezentacje odpowiadają na pytania
do wyczerpania cierpliwości słuchaczy.
😉
Witam Panie Piotrze
prosiłbym Pana aby udzielił mi Pan odpowiedzi na pytanie , czy możliwe jest wystąpienie z powództwem dot. służebności przesyłu przeciwko następcy prawnemu ZE za okres 10 lat, ale powództwo dotyczyłoby okresy 10 lat przed możliwym terminem do zasiedzenia np. przed rokiem 1989.
Z poważaniem
Adam S.
Panie Adamie,
może Pan się cofnąć 10 lat od dziś.
Witam Panie Piotrze,
W związku z posadowionymi na mojej działce urządzeniami wezwałam Tauron tylko do zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu ustalając termin 30 dniowy (bez żądania wyplacenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie). Nie odpisali. Teraz chciałabym wystąpić do sądu z wnioskiem o ustanowienie służebności oraz o wypłacenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie. Czy powinnam to uczynić w jednym piśmie do sądu czy dwóch odzielnych? Jak rozumiem powinnam rozpocząć od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Czy wniosek ma dotyczyć tylko służebności przesyłu, tylko wezwania do zaplaty za bezumowne korzystanie, obu rzeczy jednoczesnie, obu rzeczy oddzielnie ? Przeczytałam, że we wniosku koniecznie trzeba zawrzeć konkretną kwotę. Dotyczy to kwoty wynagrodzenia za ustanowienie sluzebnosci czy zaplaty za bezumowne korzystanie? Jak można obliczyć takie wynagrodzenie i czy ewnetualnie w tej kwestii można powolać biegłego?
Dziękuję za pomoc.
Pani Agnieszko,
termin miesięczny na odpowiedź, to stosunkowo krótki okres, w kontekście przeciętnych terminów udzielania odpowiedzi na tego typu wezwania. Osobiście ponowiłbym wezwanie przed skierowaniem sprawy do sądu, ewentualnie rozważył zawezwanie do próby ugodowej. Jeżeli jednak będzie Pani chciała skierować sprawę na drogę postępowania sądowego, nie może Pani połączyć opisanych roszczeń. Ustanowienie służebności przesyłu to postępowania nieprocesowe wszczynane na wniosek, z kolei wynagrodzenie za bezumowne korzystanie dochodzone jest w procesie, który inicjuje złożenie pozwu. Nie trzeba tych spraw prowadzić jednocześnie, nawet warto przeprowadzić najpierw postępowanie o ustanowienie służebności przesyłu, bo jest co do zasady tańsze, a bezumowne korzystanie rozliczyć po ustanowieniu służebności. W takim przypadku należy zawezwać do próby ugodowej w zakresie wynagrodzenia, żeby nie przedawniało się.
W pozwie musi Pani wskazać konkretną kwotę, w kolei we wniosku o ustanowienie służebności może Pani napisać, iż domaga się wynagrodzenia uzgodnionego przez strony albo określonego przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego. W razie sporu co do wysokości wynagrodzenia dowód z opinii biegłego rzeczoznawcy jest konieczny.
Panie Piotrze, prosiłabym o Pańską opinię w następującej sprawie:
Właściciel nieruchomości prowadził negocjacje z pp dotyczące zapłaty za bezumowne korzystanie oraz ustanowienia służebności przesyłu. Negocjacje w tej pierwszej sprawie zakończyły się powodzeniem i właściciel zdecydował się przyjąć proponowane mu wynagrodzenie za bk – natomiast służebność zostanie ustanowiona na drodze sądowej. Pytanie: czy zgoda na przyjęcie wynagrodzenia za bk może w jakikolwiek negatywny sposób wpłynąć na sprawę o ustanowienie służebności? W umowie oczywiście znajdzie się zapis o tym, ze wpłacona kwota dotyczy wyłącznie bk, ale w tych sprawach może lepiej dmuchać na zimne…?
I drugie pytanie: jak ocenia Pan wypłatę wynagrodzenia za bk w kontekście domagania się przez pp stwierdzenia przez sąd zasiedzenia służebności w dobrej wierze? Wydaje mi się, ze skoro zapłacili za bezumowne korzystanie to siłą rzeczy potwierdzili, że nie pozostają w „nieuprawnionym ale usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu o dysponowaniu tytułem prawnym do korzystania z cudzej nieruchomości”… Czy się mylę czy faktycznie tak jest?
Pani Katarzyno,
ugodowe rozliczenie roszczeń z tytułu bezumownego korzystania nie wpływa na możliwość żądania ustanowienia służebności przesyłu, bo służebność ta dotyczy wyłącznie okresu przyszłego, od czasu kiedy zostanie ustanowiona.
Odnośnie do znaczenia wypłaty wynagrodzenia – co do zasady potwierdza to złą wiarę. Problemem jest okoliczność, iż dobra albo zła wiara jest oceniana na dzień rozpoczęcia posiadania, późniejsze zdarzenia nie mają znaczenia prawnego – jednak dobra albo zła wiara jest stanem subiektywnym (element woli), zatem jej oceny dokonujemy badając obserwowalne dla osoby trzeciej zachowania przedsiębiorcy. Jeżeli w toku posiadania przedsiębiorca przyznaje, że nie ma tytułu prawnego i chce zapłacić, rzutuje to bezpośrednio na ocenę jego wiary na początku posiadania.
Bardzo dziękuję, zależało mi na Pana opinii na ten temat – właśnie w kontekście tego, że dla zasiedzenia znaczenia ma dobra wiara w momencie obejmowania w posiadanie.
Panie Piotrze,
złożyłam wniosek o zawezwanie do próby ugodowej ale Tauron nie zgodził się na zaproponowane przeze mnie warunki. Teraz chciałabym złożyć wniosek o ustanowienie służebności przesyłu oraz pozew o wypłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie. Teraz pytanie jak mam to liczyć i za jaki okres wzywać w pozwie? Do ugody wezwałam 10 grudnia 2014 r. a zatem we wniosku żądałam zapłaty za okres od 10 grudnia 2004 r. do 10 grudnia 2014 r. Składając pozew np. 10 lutego 2015 r. mam żądać zapłaty wynagrodzenia za okres od 10 grudnia 2004 do 10 grudnia 2014 r. + nowy okres po zawezwaniu czyli od 11 grudnia 2014 r. do 10 lutego 2015 r? Jednym słowem czy do tych 10 lat, których termin przedawnienia biegnie na nowo mam doliczyć nowy okres czy też mogę żądać zapłaty tylko za ostatnie 10 lat czyli teraz za okres od 10 lutego 2005 do 10 lutego 2015 r.
Panie Piotrze,
przede wszystkim gratuluję fantastycznego bloga.
Piszę w sprawie, w której przetrząsnąłem wiele książek, artykułów, orzeczeń i nadal nie znajduję żadnej odpowiedzi. Oto moja sprawa: Nieruchomość została wywłaszczona w 1977r. celem wybudowania osiedla. W 2009r. nieruchomość została zwrócona spadkobiercom wywłaszczonego właściciela na podstawie art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Na nieruchomości znajdują się od lat 80-tych sieci przesyłowe. Czy właściciele (w tym ja) mogą domagać się skutecznie odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego od 2009r? Czy przedsiębiorca przesyłowy może podnieść skuteczny zarzut zasiedzenia służebności?
Obawiam się, że szanse na uzyskanie w takim przypadku świadczeń, w kontekście aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego są bardzo małe. Sytuacja bowiem jest taka, że Skarb Państwa budował urządzenia na własnej (w owym czasie) nieruchomości.
Panie Piotrze
Mąż jest właścicielem 2 działek budowlanych, ponad którymi przebiega linia SN. Działki są ok 7 arowe przylegają do siebie, a linia przebiega po przekątnej przez obie tak, że uniemożliwia to posadowienie domu, nawet niedużego, na którejś z nich. Może pan może poradzić jak rozmawiać z ZE, w sprawie przesunięcia lini tak, by umożliwić nam korzystanie z naszych działek. Satysfakcjonuje nas przebudowa w granicach tych działek, chodzi tylko o możliwość wybudowania domu. Linia była budowana w latach 60-tych. Mąż jest właścicielem gruntu od 1999 roku, kiedy odziedziczył go po ojcu. Był to grunt rolny, który został odrolniony kilka lat temu. Działki są ujęte w MPZP. Na jakie przepisy można się powołać i czy widzi pan szansę na wywalczenie przebudowy? A jeśli nie, to czy w takim przypadku, możemy żądać, wykupu działek przez ZE?